اهمیت سلامت دستگاه گوارش در طیور برکسی پوشیده نیست با توجه به تاثیرحداکثری هزینه خوراک نسبت به سایرعوامل پرورشی متوجه می شویم تمرکز و توجه بر روی حفظ و سلامت دستگاه گوارش بخصوص روده چقدر می تواند بر روی سود اقتصادی پایان دوره موثر باشد.

اگر بتوانیم دستگاه گوارش جوجه ها را همینطور سالم حفظ کنیم باعث می شود که

1.     هضم و جذب در بدن پرنده به خوبی صورت گیرد.

2.     مواد غذایی کمتری تلف شود.

3.     بوی نامطبوع فضولات به حداقل برسد.

4.     احتمال بیماری و تلفات کاهش یابد.

5.     نهایتا" ضریب تبدیل غذایی بصورت قابل ملاحظه ای بهتر می شود.

توجه داشته باشید عواملی چون بیماریها، انواع سموم یا توکسین ها، استرس، کمبودی های تغذیه ای، بهم خوردن تعادل میکروبی فلور طبیعی روده و کاهش مصرف خوراک بدلایل متعدد می توانند سبب صدمه زدن به دستگاه گوارش پرنده بخصوص روده شوند.

با توجه به اینکه دستگاه گوارش بخصوص روده وظیفه هضم و جذب غذا را بعهده دارد بغیر از حفاظت و کنترل سلامت پرنده باید به عامل کمکی (یعنی خوراک) دقت فراوان شود. زیرا این مواد غذایی هستند که در تماس مستقیم با تمام دستگاه گوارش می باشند. بنابر این خوراک می تواند تاثیر شایانی بر سلامت دستگاه گوارش داشته باشد و مهمترین آن تغذیه اولیه جوجه هاست. زیرا دستگاه گوارش سالم است و حالا شما تعیین می کنید که چگونه آن را پرورش دهید، شما معمار دستگاه گوارش پرنده های خود هستید.

شروع پرورش خوب عامل مهمی در عملکرد دوره دارد. تغذیه مناسب در 10 روز اولیه زندگی جوجه ها، الگویی برای رشد و عملکرد در پایان دوره است. دستگاه گوارش در 10 روز اول 2 تا 5 برابر سایر اندامها رشد می کند. اگر این رشد به تاخیر بی افتد تاثیر منفی آن در طول دوره بروز خواهد کرد.

بدلیل اینکه جوجه هایی که تازه از هچ بیرون آمده اند بیشتر در معرض ابتلا به عفونت های دستگاه گوارشی هستند و سیستم دفاعی آنها هنوز پایدار نشده است. بنابراین مراقبت بیشتر در این دوره الزامی است...

در دستگاه گوارش جوجه های گوشتی طیف گسترده ای از باکتری ها، ویروس ها و قارچ ها زندگی می کنند این محیط زیست متنوع را فلورمیکروبی می نامند. فلور میکروبی از لحظه بیرون آمدن جوجه ها از هچ بوجود می آید. باکتریها از محیط پیرامون جوجه، از خوراک و از کارگران دریافت می شوند. پس هر یک از این سه منبع در رشد و نحوه ی شکل گیری فلور میکروبی موثر هستند و عدم توازن میان این عوامل سلامت دستگاه گوارش را بخطر می اندازد. در 24 ساعت پس از تولد جوجه، چینه دان به اشغال باکتریها در می آید و پس از 3 روز سطح باکتریها در روده ی پرنده تا 10 برابر افزایش می یابد.

بر توازن فلورمیکروبی دستگاه گوارش عوامل زیر موثر هستند.

1.     دوره ای که مرغ در معرض استرس بالا قرار دارد (مانند تغییر جیره و واکسیناسیون)

2.     خوراک طیور (کیفیت و مواد تشکیل دهنده آن)

3.     عوامل محیطی (مانند دما و تهویه)

4.     شرایط مربوط به جوجه درآوری

5.     عفونت ویروسی، باکتریایی و کوکسیدیوز

اثبات شده است که جیره موثرترین عامل در ترکیب فلور میکروبی دستگاه گوارش است.

رشد مناسب دستگاه گوارش بستگی به مدیریت خوب و انتخاب خوراک غنی و مناسب اولیه دارد. افزون بر اینکه جوجه هایی که دو هفته نخست را به خوبی پشت سر گذاشته باشند و دستگاه گوارش به خوبی رشد می کند و ظرفیت جوجه ها برای مقابله با بیماریها و استرس هایی که در طول دوره با آن روبرو می شوند بیشتر خواهد بود.

در دو هفته اول پرورش طیور پرزهای روده شکل میگیرند. اگر با خوراک غنی و مناسب تغذیه شوند طول پرزهای روده بیشتر شده و در مقابل بیماریهای روده ای بخصوص کوکسیدیوز  مقاوم خواهند بود. خوراک حاوی پروبیوتیک و پری بیوتیک عامل اصلی افزایش رشد پرزهای روده (ویلی ها) در این دوره می باشند. (شکل 2)

ترکیبات موثربرسلامت دستگاه گوارش طیور:

 پروبیوتیکها افزودنی های خوراکی شامل میکروارگانیسمهای زنده ای هستند که با بهبود تعادل میکروبی روده رشد باکتریهای مضر را کم کرده و رشد باکتریهای مفید را در بدن پرنده افزایش

می دهند.

پروبیوتیکها حالت پیشگیری دارند و در زمان درگیری گله موثر نمی باشند. تاثیر اصلی آنها در روده ی کوچک است.

پری بیوتیکها نیز مواد غیر قابل جذب تهیه شده از قندهای تخمیری هستند که می توانند سبب تحریک رشد و فعالیت باکتریهای مفید شوند. در واقع پری بیوتیکها خوراک باکتریهای مفید و پروبیوتیکها  می باشند. تاثیر اصلی آنها در روده بزرگ است. استفاده همزمان از پروبیوتیکها و پری بیوتیکها بسیار مفید خواهد بود. چرا که کل روده بزرگ و کوچک را تحت تاثیر قرار می دهند.

آنزیمها نیز در سلامت و بهبود عملکرد دستگاه گوارش پرنده بسیار مفید هستند. آنزیمها سبب افزایش هضم مواد غذایی می گردند. تغذیه جوجه ها با دانه های غلات ذرت و سویا و گندم که در روده ویسکوزیته بالایی دارند جمعیت میکروبی را در روده افزایش می دهند ویسکوزیته بالای آنها باعث کاهش سرعت عبور غذا، کاهش مصرف خوراک چسبندگی مقعد و چسبناک شدن روده می گردد. این چسبندگی باعث می شود آنزیمهای ترشح شده از بدن پرنده نتوانند بر مواد غذایی تاثیر بگذارند. لذا استفاده از آنزیمهای کمکی تاثیر بسیار شایانی بر هضم و جذب مواد موجود در بدن پرنده دارند.

بنابراین استفاده از ترکیبات فوق در خوراک مرغهای گوشتی بخصوص در دو هفته اول پرورش، بسیار حائز اهمیت است. اگر پرنده دستگاه گوارش سالمی داشته باشد در طول دوره پرورش از امنیت بیشتری برخوردار است و رشد پایانی وزنی و اقتصادی بیشتری را خواهد داشت. استفاده از دان استاندارد مهمترین عامل برای رسیدن به این هدف می باشد.

وحید قدیانی/ بهار 97